DE  TIJD

In 1981 componeerde Louis Andriessen zijn meesterwerk De Tijd. 

In 2002 vroeg Betsy Torenbos of ze op deze compositie een choreografie mocht maken.
Louis gaf zijn zegen. Er ontstond een dans en chorografie in multimediale context met orkest (2005 & 2006, Dag in de Branding / KonCon). Tijd voor een heropvoering met orkest en dans/choreografie in Japan?
Work in progress :)

De Tijd is aanleiding voor diepgaande gesprekken in 2024 en 2025!
Er komt een documentaire en podcasts.

De centrale figuur in de podcastreeks is Louis Andriessen. Zijn persoonlijke leven liep nauw samen met zijn leven als componist: hij leefde voor de muziek en de liefde. Zelf zei hij vaak bescheiden: “Ik kan niets anders.” In de podcasts ontrafelen jonge generaties de geheimen van deze meester componist. Wat betekent zijn werk voor hen? Wat leren we over de mens achter de muziek?
Via diepgaande interviews ontstaat een rijk en toegankelijk portret van een artistiek tijdperk dat internationale invloed had. Jongere generaties reflecteren op hoe Andriessen hen gevormd heeft en hoe zijn ideeën vandaag nog weergalmen over de hele wereld  in nieuwe muziek en interdisciplinair werk. De diversiteit aan perspectieven — componisten, musici, choreografen, filmmakers, dirigenten — maakt het tijdsbeeld meerstemmig en gelaagd. Zijn leven stond in het teken van het makerschap met grote openheid en nieuwsgierigheid naar de wereld om hem heen. We ontdekken de mens achter het meesterwerk: rebels, liefdevol, nieuwsgierig en compromisloos.
Door de intieme vorm van audio en de een-op-een gesprekken ontstaat een diepgang die in geschreven bronnen zelden wordt bereikt.

Theatre performance       De Tijd / 2005 - vimeolink

quis tenebit illud et figet illud, ut paululum stet, et paululum rapiat splendorum semper stantis aeternitatis

Wie zal het( hart) vasthouden en het bevestigen opdat het even stil kan staan en even de glans kan grijpen van de altijd stilstaande eeuwigheid

Andriessen voltooide de compositie De Tijd in 1981 op basis van teksten van Augustinus. Het stuk werd opgedragen aan Josine van Droffelaar.
Het was de derde in een trilogie van ware mastodonten: De Staat (1976) op tekst van Plato en Mausoleum (1979) op tekst van Bakoenin. Drie werken die zich niet alleen in lengte groots manifesteren en om een omvangrijke, onconventionele bezetting vragen, maar die ook ambitieuze onderwerpen aansnijden. Het was juist de thematiek van De Tijd die Andriessen veel hoofdbrekens bezorgde: wat is tijd? De aanleiding voor het stuk stond hem duidelijk voor ogen: 'een unieke ervaring die me het gevoel gaf dat de tijd opgehouden had te bestaan, het gevoel van een eeuwigdurend ogenblik. Het was meer dan een volmaakte kalmte, het was een euforie die zo sterk was dat ik later besloot daar een stuk over te maken', zo vertelde Andriessen ooit in een interview met zijn vriend en collega Elmer Schönberger.

Louis leefde meer dan 50 jaar samen met Jeanette Yanikian in Amsterdam. Ze was zijn grote liefde, criticus en muse. Ze liggen samen begraven op Zorgvlied in Amsterdam.

De hartslag in handen gegeven van de componist?

Interviews door Betsy Torenbos in 2024 en 2025: Beppie Blankert, Oscar Bettison, Gerard Bouwhuis, Hans Dagelet, David Dramm, Nora Fischer, Paul Gallis, Monica Germino, Frits van den Haspel,  Heleen Hulst, Rozalie Hirs, Govert Jurriaanse, Renee Jonker, Manoj Kamps, Matthias Kassel, Yiannis Kiriakidis, Claron Mac Fadden, Frank van Merwijk, Kate Moore, Tomoko Mukaiyama, Henk van der Meulen, Seung-Won Oh, Martijn Padding, Jan Panis, Gon Brinkman-Strazza, Patricio Wang, Clark Rundell, Frank Scheffer, Elmer Schönberger, Ernestine Stoop, Betsy Torenbos (door Bianca van Riemsdijk), Calliopi Tsupaki, Max van Platen, Diderik Wagenaar, Patricio Wang, Cristina Zavaloni, Mirjam Zegers, Bob, Zimmerman en Heidrun Ziems.
*Verwerking naar podcast in 2026.

Met dank aan Claire Pijman, Carolijn Borgdorff (Moondocs), Stichting Jaap Harten Fonds, Sacher Stichting Basel, Boosey & Hawkes, Clark Rundell, Yannis Kyriakides, Noriko Koide, Marc van Roon, Taka Ozawa en Toshiya Watanabe, Kamei Tomoko. Koninklijk Conservatorium (Renee Jonker en Martijn Padding) Den Haag voor de samenwerking tot zover.